آثار روانشناختی منفی ناشی از تماشای برنامههای خبری تلویزیونی
چهارشنبه, ۱ مهر ۱۳۹۴، ۰۴:۰۳ ب.ظ
آثار روانشناختی منفی ناشی از تماشای برنامههای خبری تلویزیونی1
آتیلا سابو2 و کیتی هابکینسون3
مترجم: مرتضی بارانی4
چکیده
آثار روانشناختی بخشهای خبری تلویزیونی روی دو گروه از دانشجویان کارشناسی مرکب از 179 نفر بررسی شد. آنان به صورت تصادفی، یک بخش 15 دقیقهای اخبار را تماشا میکردند و بعد از آن یک گروه، تمرین 15 دقیقهای آرمیدگی (ریلکسیشن) انجام میداد و گروه دیگر (گروه کنترل)، کنفرانس 15 دقیقهای داشتند. مقیاسهای ذهنی حالت اضطراب، میزان کلی اختلالات خلقی (TMD)، عواطف مثبت و عواطف منفی قبل و بعد از تماشای برنامههای خبری، همانند تمرینهای آرمیدگی یا کنفرانس اندازه‌گیری میشد. با توجه به نتایج به دست آمده، عواطف مثبت در هر دو گروه بعد از تماشای برنامه خبری کاهش یافت، درحالیکه حالت اضطراب و آشفتگی افزایش پیدا کرد. نتایج گروه آرمیدگی بعد از 15 دقیقه به حالت عادی خود (قبل از تماشای اخبار) بازگشت، درحالی که نتایج گروه کنترل بدون تغییر باقی ماند. این یافتهها نشان میداد که تماشای برنامههای خبری، احساسات منفی روانشناختی موجود را افزایش میدهد و اقداماتی مانند کنفرانس که توجه را به موضوع دیگری منعطف میکند، نمیتواند این آثار منفی را کاهش دهد و تنها مداخلههای روانشناختی مستقیم مانند آرمیدگی تدریجی مؤثر است.
کلیدواژگان
اضطراب، خلق و خو، برنامههای خبری، آرمیدگی، تلویزیون.
مترجم: مرتضی بارانی4
چکیده
آثار روانشناختی بخشهای خبری تلویزیونی روی دو گروه از دانشجویان کارشناسی مرکب از 179 نفر بررسی شد. آنان به صورت تصادفی، یک بخش 15 دقیقهای اخبار را تماشا میکردند و بعد از آن یک گروه، تمرین 15 دقیقهای آرمیدگی (ریلکسیشن) انجام میداد و گروه دیگر (گروه کنترل)، کنفرانس 15 دقیقهای داشتند. مقیاسهای ذهنی حالت اضطراب، میزان کلی اختلالات خلقی (TMD)، عواطف مثبت و عواطف منفی قبل و بعد از تماشای برنامههای خبری، همانند تمرینهای آرمیدگی یا کنفرانس اندازه‌گیری میشد. با توجه به نتایج به دست آمده، عواطف مثبت در هر دو گروه بعد از تماشای برنامه خبری کاهش یافت، درحالیکه حالت اضطراب و آشفتگی افزایش پیدا کرد. نتایج گروه آرمیدگی بعد از 15 دقیقه به حالت عادی خود (قبل از تماشای اخبار) بازگشت، درحالی که نتایج گروه کنترل بدون تغییر باقی ماند. این یافتهها نشان میداد که تماشای برنامههای خبری، احساسات منفی روانشناختی موجود را افزایش میدهد و اقداماتی مانند کنفرانس که توجه را به موضوع دیگری منعطف میکند، نمیتواند این آثار منفی را کاهش دهد و تنها مداخلههای روانشناختی مستقیم مانند آرمیدگی تدریجی مؤثر است.
کلیدواژگان
اضطراب، خلق و خو، برنامههای خبری، آرمیدگی، تلویزیون.
برنامههای خبری تلویزیونی، مهمترین رسانه خبری به شمار میرود،5 ولی تاکنون مطالعات محدودی، آثار روانشناختی حاصل از تماشای اخبار را بررسی کردهاند. به نظر می‌رسد بخش عمده اخبار به گونه‌ای منفی، جانب‌دارانه است. برای نمونه، هاسکینز، میلر و کوارلز6 بیش از سه ماه، برنامههای خبری تلویزیون امریکا را تحلیل کردند و دریافتند که 60 درصد محتوای بخشهای خبری آن را اخبار منفی تشکیل میدهد، در حالی که 22درصد آن را میتوان اخبار مثبت تلقی کرد. همچنین استون و گروزین7 در مطالعه خود، بخشهای خبری سه شبکه مهم تجاری امریکا (ABC, CBS, NBC) را انتخاب کردند و از بین آنها، به صورت اتفاقی، اخبار یک هفته را برای تحلیل برگزیدند. در نهایت، به طور چشم‌گیری، اخبار منفی این سه شبکه، بیشتر از خبرهای مثبت بود که شامل 47 درصد از برنامههای خبری آن میشد.
جانسون8 نیز در مطالعه خود، بخشهای خبری منفی را در مدت شش ماه، در چهار شبکه تلویزیونی امریکا بررسی کرد. وی یک‌صد خبر پخش شده را انتخاب و آنها را به پنج بخش تقسیم کرد. هر بخش، جنبهای از خشونت، درگیری و رنج را نشان میداد. این بخشها شامل جنایت‌های خشن، مصیبت و رنج، درگیری و اختلاف، اعتراض‌های عمومی و اجتماعی همراه با خشونت و تهدید، جنگ و رویدادهای نظامی میشد. در مجموع، بیش از نیمی (53.4درصد) از وقایع توصیف شده در این چهار شبکه درباره خشونت، درگیری و رنج بود و 54.5 درصد زمان برنامههای خبری نیز به این مسائل اختصاص داده شده بود. در تحقیقات بیشتر مشخص شده که دو سوم اخبار این شبکهها با داستانهایی درباره خشونت، درگیری و رنج شروع شده است. در حالی که 64 درصد پنج خبر اول این شبکهها، قسمتهایی درباره خشونت، درگیری و رنج داشته است.9 همچنین جانسون به تفاوت بین نوع اخبار منفی برنامههای خبری محلی و ملی اشاره میکند. بخشهای خبری محلی، بیشتر جنایت‌ها را بررسی میکنند، در حالی که برنامههای خبری ملی، بیشتر به رویدادهایی درباره جنگ و اعتراض‌ها توجه نشان میدهند.
با توجه به حجم وسیع برنامههای خبری منفی تلویزیونی، بررسی آثار روانشناختی این برنامهها بر بینندگان اهمیت پیدا میکند. متأسفانه، تحقیقات محدودی، نقش اخبار تلویزیونی را بر واکنشهای عاطفی بینندگان بررسی کردهاند.10 به این دلیل، از واژه «متأسفانه» استفاده شده است که تلویزیون، مهمترین منبع برنامههای خبری به شمار میرود11 و مردم به طور متوسط، در هفته، سه ساعت، اخبار تماشا میکنند.12 با این حال، تحقیقات محدودی که در این زمینه انجام شده است، نشان میدهد تماشای برنامههای خبری تلویزیون بر احساسات مردم اثرگذار بوده است. برای نمونه، گالیشن13 با استفاده از روش مصاحبه تلفنی، برداشت مصاحبه شوندگان را از اخبار منفی و مثبت بررسی کرد. بر اساس نتایج این تحقیق، سه چهارم بینندگان معتقد بودند بخشهای خبری تلویزیون مملو از اخبار منفی است. همچنین آنان، 94 درصد اخبار را افسرده‌کننده تلقی میکردند. در حدود یک سوم مصاحبه‌شوندگان معتقد بودند اخبار منفی، آثار نامطلوبی بر آنان داشته است. همچنین 59 درصد از آنان معتقد بودند پایگاههای خبری تمایل دارند اوضاع را از آنچه هست، بدتر نشان دهند. با وجود چنین نتایجی، انجام تحقیقات روشمندانه‌تر برای بررسی آثار منفی روانشناختی ناشی از تماشای اخبار تلویزیونی ضرورت پیدا میکند.
تحقیقات نشان داده است که بینندگان اخبار تلویزیونی با تشدید یافتن اخبار منفی، دچار افسردگی میشوند.14 همچنین محققان دیگری که بینندگان را قبل و بعد از تماشای اخبار بررسی کردهاند، دریافتند تماشای برنامههای خبری که بیشتر، اخبار مغرضانه منفی را پخش میکنند، اضطراب و اندوه بینندگان را افزایش میدهند.15 این فرآیند ممکن است در نهایت، سبب افزایش واکنشهای احساسی افراد در برابر مسائل شخصیشان شود. در تحقیق روشمندانه دیگری، آثار تماشای اخبار مثبت و منفی تلویزیون بر جنبههای مختلف وضعیت خلقی افراد سنجیده شد.16 بر اساس نتایج این تحقیق، افرادی که اخبار منفی تماشا میکردند، نسبت به آنهایی که اخبار مثبت یا ترکیبی از اخبار مثبت و منفی را تماشا میکردند، به طور چشم‌گیری، اضطراب و آثار منفی بیشتری از خود نشان میدادند. بنابراین، جای تعجب نیست اگر تماشای برنامههای تلویزیونی فوقالعاده منفی مانند حادثه 11 سپتامبر منجر به افسردگی، اختلالات فشار روانی پسآسیبی17 و بیماریهای عمومی روانشناختی در بینندگان شود.18
با توجه به این شواهد اندک، اما قانع‌کننده، مشخص می‌شود قرار گرفتن در معرض برنامههای خبری منفی تلویزیون اثر منفی بر بینندگان خواهد داشت. این امری است حقیقی که دست‌کم با توجه به تحقیقات انجام شده در امریکا، بیشتر برنامههای خبری تلویزیونی این کشور را میتوان منفی در نظر گرفت. حال پرسشی که اینجا مطرح می‌شود، این است: آیا آثار منفی تماشای برنامههای خبری تلویزیونی، در صورت پرداختن به دیگر فعالیت‌های عادی ناخودآگاهانه (بدون دخالت) کاهش خواهد یافت یا اینکه افراد برای از بین بردن این آثار منفی باید اقدامی انجام دهند؟ در حقیقت، اگر آثار منفی حتی برای دورهای کوتاه بر فعالیت‌های روزانه زندگی بینندگان تلویزیونی اثر بگذارد، احتمالاً این آثار، منبع آسیبپذیریِ رفتاریِ بینندگان خواهد بود و ممکن است پی‌آمدهای ناخوشایندی داشته باشد.
http://pajuhesh.irc.ir/Product/magazine/show/id/1844/book_keyword//occasion//index/1/indexId/204423/page/2
