هویت در فضای مجازی
نویسنده: دکتر علی صباغیان (1)
مقدمه
یکی از موضوعات مهم مطرح در بحث های فضای مجازی، موضوع هویت در این فضا و ابعاد آن است. هویت، یک مفهوم پیچیده ی جهانی واقعی با پیامدهای مختلف فلسفی وعملی است. در جهان واقعی آفلاین متشکل از موجودات زنده و اشیا، هویت عبارت است از اطلاعات منحصر به فرد یک موجود. در این جهان هویت به طور ساده مجموعه ی خصایص و ویژگی های ثابت و دائمی یا موقتی یک موجود که ذاتی اوست یا توسط دیگران به او نسبت داده شده است. برای مثال در جهان واقعی رنگ مو یا طول قد یک فرد صرف نظر از اینکه برای دیگران جذاب باشد یا نه، بخشی از هویت اوست. همچنین مواردی همچون اسم ها، آدرس ها، گواهینامه های رانندگی، شناسنامه، شماره ی پاسپورت، شغل و...، از مجموعه اطلاعاتی هویتی فرد است.
در مطالعات رسانه ای و فرهنگی، بررسی کمیت و کیفیت بازنمایی نقشها، نژاد و قومیت، سنین مختلف، خرده فرهنگها و بویژه بازنمایی مردان و زنان از اهمیت خاصی برخوردار بوده است. در مورد بازنمایی جنسیت اکثر مطالعات موجود نشان از تسلط نگرشی مردسالارانه در رسانه های مختلف دارند که با استفاده از کلیشه ها و کلیشه سازیهای مختلف جایگاه فروتری را به زنان نسبت داده و الگوهای اجتماعی پست تری را در ارتباط با زنان در جامعه ترسیم می کنند. مقاله حاضر سعی بر آن دارد در ابتدا مفاهیم مهمی چون بازنمایی و کلیشه سازی را مورد بحث قرار داده و در ادامه به موضوع جنسیت و نقش رسانه ها در جامعه پذیری نقشها و الگوهای جنسیت بپردازد. تسلط رویکرد مرد سالارانه نشان دهنده ایدئولوژی جنس گرایی مردانه در رسانه های مختلف دارند که منجر به فنای نمادین زنان می شوند. از این رو هر کدام از مفاهیم مذکور مورد بحث قرار گرفته و در نهایت دیدگاههای سه نحله اصلی فمینیستی را در این باره به اجمال مرور خواهیم نمود.
بحث نظری: نظریه کلیشه سازی
کلمه کلیشه برداری از دوران چاپ های چرخان بر سطح سیلندرهای بزرگ اقتباس شده است. در این نوع چاپ تمام صفحه به صورت حروف فلزی سخت جوهراندود هزاران صفحه مشابه را در مدت کوتاهی چاپ می کرد.
کلیشهسازی پدیده اصلی زندگی اجتماعی است و به خوبی ثابت شده که کلیشهها میتوانند قضاوتهای اعضای گروهها را تحت تاثیر قرار دهند(فیسک و همکاران، 1991؛ کاندا و تاگارد، 1996).
از آنجا که آثار مرتبط با کلیشهسازی گسترش یافتهاند، برخی محققان شرایط محدودکننده گرایش به کلیشه برای تحت تاثیر قرار دادن قضاوتها را جستجو کردهاند. برگیدا و همکارانشان در مطالعات خود شرکتکنندگانی داشتند که برای مثال دربارة فرد مونث یا مذکری که رفتارهای منفعل یا جسورانه با اعتماد به نفس را انجام میداد مطالعه کردند و آن را مورد ارزیابی قرار دادند و دریافتند که افراد مورد مطالعه با رفتار منفعل ارزیابی می شوند و رفتار مشابهی (پایین) درباره اعتماد به نفس بدون در نظر گرفتن جنسیتشان دریافت کردند و افراد مورد مطالعه با رفتار جسورانه و با اعتماد به نفس ارزیابی مشابهی (بالا) درباره اعتماد به نفس بدون در نظر گرفتن جنسیتشان دریافت کردند. بنابراین با کمال تعجب کلیشهها درباره منفعل بودن زنان و جسارت یا اعتماد به نفس مردان هیچ جانبداری را بوجود نیاورد، زمانیکه اطلاعات رفتاری مرتبط با قضاوت در دسترس بود.
سیر تحول وسایل ارتباط جمعی و تاثیر آن بر جامعه ( با نگاه به جامعه ایران )
نویسنده:
سید محمود مرتضوی هشترودی
و
حمید رضا محمدی
مقدمه :
اهمیت خاص وسایل ارتباط جمعی در دنیایی که هر روز بیش از روز پیش به گسترش این وسایل میانجامد و در نهایت موجبات بسط نفوذ و تاثیر آنان را فراهم میآورد، دانشپژوهان این رشته را بر آن داشتهاند تا در راه شناخت بهتر این وسایل بکوشند و از ابزار دقیق تحقیقی در این راه سود جویند. پس بنابراین شناخت رسانههای ارتباطی جدید و نقش آنها در روی آوردن جامعه به ارزشهای والای انسانی و همچنین شناخت و توسعه فرهنگ مطلوب و مناسب ضرورت مییابد و همچنین بررسی موقعیت افراد مخاطب در نوع استفاده از این رسانههای ارتباط جمعی لازم است اهمیت خاص تحقیق در این زمینه مخصوصاً از آن روست که این وسایل تمامی حیات انسانی را یکسره در بر میگیرند و همه جا به صورت پیام وسایل ارتباطی شنیده میشود و امواج این وسایل به همه روزنهها و آنچه در تمامی تاریخ انسان حریم امن انسانها تلقی میشد رسوخ کرده است. علاوه بر این آن تاثیر وسایلهای ارتباط جمعی همواره آگاهانه و به عمد تحقق نمیپذیرد، بلکه در اکثر موارد، انسان بدون آنکه قصد آموزشی داشته باشد در کنار این وسایل قرار میگیرد واز محتوای خاص آنان متاثر میشود. پر واضح است که پیامهای این وسایل ارتباطی تنها حاوی اطلاعات خبری نیست بلکه تنظیم کننده احساسات و تامینکننده امیال نفسانی انسان است و از این فراتر بدون آنکه دریابند تحت تأثیر و کنترل آنها در آمدهاند.
در یک موقعیت ارتباط کلامی هریک از
ارتباط گران، شیوه خاصی از رفتار کلامی را از طرف دیگر ارتباط انتظار دارد.
مثلا انتظار دارد برخی از واژگان و حتی نحوه بیان خاصی به کاربرده شود یا
مورد استفاده قرار نگیرد. اما در صورتی که این انتظار توسط یکی از طرفین
ارتباط نقض شود و او از زبان به شیوه ای متفاوت از حوزه مورد انتظار طرف
دیگر ارتباط استفاده کند، این نقض انتظار ممکن است علاوه بر اینکه مخاطب را
متعجب می کند، در میزان تاثیرگذاری پیام بر مخاطب و اقناع او، اثر بگذارد:
1.
زمانی که این انتظار زبانی نقض شود و یا زبان صریح استفاده شود، احتمالا
بیشتر به خاطر آورده می شود، زیرا شنونده مدت زیادی درباره آن فکر می کند،
احتمالا او تلاش می کند علت استفاده از شیوه جدید را دریابد و تصویر ذهنی
خویش را پردازش نماید.
ممکن است یک دختر نوجوان اصطلاحاتی را که از گروه همسالانش در بیرون از منزل یادگرفته، در خانه نیز به کاربرد.
2.
در جریان یک موقعیت ارتباط کلامی و با توجه به ویژگی های طرفین ارتباط ،
هر یک از طرفین ارتباط، انتظار دارد که قوت و شدت زبان طرف دیگر ارتباط
ثابت/یکسان بماند.
برای مثال توقع می رود مردها در مقایسه با زنان، زبان قوی تر و تحکم آمیزتری را به کاربرند. مثلا انتظار
می
رود مردان در زمین فوتبال، زبان محکم تری را به استفاده کنند. همچنین
توقع می رود مردان در یک ارتباط کلامی با همجنسان خود، زبان محکم و تحکم
آمیزتری را به کاربرند تا زمانی که با زنان صحبت می کنند.
بورگن، جونز و
استوارت (1975) در جریان تحقیق دریافتند زنانی که زبان پر احساس و تند و
تیزی را به کار می برند کمتر از مردانی که به طور مشابه همین شیوه زبان را
به کار می برند، در اقناع مخاطبان خود موفقیت کمتری می یابند.
3.
نکته قابل توجه این است که سبک بیانی که نخستین بار هر یک از طرفین ارتباط
به کار می برد در تعیین انتظارات مخاطب از پیام های بعدی او تاثیر مهمی
دارد. بدین ترتیب، اگر انتظارات مخاطب در پیام های بعدی که توسط فرستنده
پیام ارسال می گردد، نقض شود، این نقض انتظار ممکن است تاثیر اقناعی پیام
های بعدی را افزایش دهد یا مانع از تاثیر اقناعی پیام گردد. بنابراین، نقض
انتظارات زبانی را می توان یک متغیر اثرگذار و مهم در معادله اقناع دانست.
· هفت قضیه اصلی نظریه:1.
مردم یکسری از انتظارات فرهنگی و اجتماعی را درباره رفتارهای کلامی که بر
پذیرش پیام های اقناعی از سوی آنها موثر است، به وجود می آورند.
2.
اگر نقض انتظار به صورت منفی و نادرست برای تاثیر اقناعی پیام به کار گرفته
شود، در واقع از بروز رفتارهای اقناعی مطلوب فرستنده پیام و یا نتایج
دیگری چون تغییر نگرش یا واکنش موثر جلوگیری می کند.
3. استفاده از زبانی که به طور مثبت انتظارات مخاطب را نقض می کند در فرایند ارتباط، تاثیر اقناعی را سهولت می بخشد.
4.
افرادی – در نقش فرستنده پیام - که از مقبولیت اجتماعی بالایی
برخوردارند، در انتخاب سبک زبان برای پیام های اقناعی خویش، آزادی بیشتری
دارند. برعکس، افرادی که از مقبولیت اجتماعی پایین تری برخوردارند باید در
انتخاب سبک زبان برای پیام های اقناعی خود انعطاف بیشتری به خرج دهند.
5.
افرادی که مقبولیت اجتماعی بالاتری دارند در استفاده از شدت زبانی پایین
نسبت به ارتباط گرانی که مقبولیت پایین تری دارند و از زبان قوی یا متعادل
تر در ارتباط استفاده می کنند، بسیار موفق ترند.
6. ارتباط گرانی که
مقبولیت اجتماعی پایین تری دارند ، در صورتی که خشونت کمتری در بیان شفاهی
خود به کاربرند، در تحقق اهداف اقناعی خود موفق ترند.
7. پیام های
مردان در فرایند ارتباط کلامی در صورتی که شدت بالایی داشته باشد، اثر
گذار خواهد بود. اما در مورد زنان زمانی که شدت پیام ارسالی ضعیف باشد،
اثر اقناعی خواهد داشت.
نقض انتظار زمانی مثبت تعبیر می شود که یک رفتار ارتباط کلامی بهتر از حد انتظار رخ دهد.
· مثال:درخصوص
حفاظت در برابر خورشید، متخصصان و مدارس در استفاده از زبانی با شدت قوی،
بیشتر اقناع کننده خواهد بود زیرا آنها به عنوان افرادی که مقبولیت اجتماعی
بالایی دارند، محسوب می شوند.
· نتیجه:فهم
تاثیرات زبان در موقعیت های ارتباطی، ارتباط گران را کمک می کند تا از
واژگان مناسب و شایسته در جهت نیل به اهداف مورد نظر خود، استفاده کنند.
· محدودیت ها:1. پیش بینی قبلی درباره این که آیا یک نقض انتظار مثبت یا منفی رخ خواهد داد از سوی گیرنده دشوار است.
2. تایید این نظریه، دشوار است.
ریچارد وست؛ لین .اچ. ترنر
Introducing COMMUNICATION THEORYS
Richard west / Lynn H.Turner
ترجمه: فرید محمد نژاد
پیش زمینه سازی مرحله ای از کار است که معمولا جنبه آماده سازی، ایجاد آگاهی یا آشنایی دارد.
چکیده
شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)– این مقاله به مطالعه عوامل مؤثر بر مدیریت رسانه رادیو می پردازد و درصدد است این قابلیت را فراهم آورد تا با شناسایی و تحلیل آن ، به توصیف عوامل محیطی موثر بر عملکرد سازمان صدای جمهوری اسلامی ایران بپردازد و با ارائه الگوی مناسب مدیریتی راهکارهایی برای نفوذ بیشتر رادیو در جامعه ارائه دهد. گذشته از اینها، صنعت رسانه رادیو ، به دلیل ویژگیهای خاص و منحصر به فرد آن نیاز به تحلیلهای دقیقتری را دارد و این مقاله سعی می کند این نیاز را ارزیابی کند. مقاله حاضر از نوع مروری است. در این مطالعه، رسانه رادیو در یک الگوی فراگیر مدیریتی با استفاده از روش کتابخانه ای و دلفی، از طریق مصاحبه، برای استخراج نظرات کارشناسان و فعالان متخصص دراین عرصه بررسی شده است. در ادامه با ترکیب نتایجِ بررسی متون انتشاریافته ، ماتریس عوامل محیطی داخلی و خارجی موثر بر رسانه رادیو ارائه شده است. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد که کلیه اجزا و عناصر محیطی ،اعم از داخلی و خارجی که هم ناظر بر بُعد محتوایی و هم بُعد شکلی و ساختاری است در تعامل مؤثر با هم در لایه درونی یا محیط داخلی سازمان رادیو تاثیر گذار هستند و نهایتا محیط یا نظام ارزشی ای است که سازمان و عناصر محیط بیرونی سازمان در آن فعالیت می کنند و رادیو برای حضوری پویا و نفوذی بیشتر در جامعه ، بایستی درفعالیتهای برنامهسازی خود ملزومات فرهنگی و ارزشی حاکم بر جامعه را مَدنظر داشته باشد.
کلید واژگان
رادیو، سازمان های رسانه ای،مدیریت عملکرد، ماتریس عوامل محیطی
تحلیلی انتقادی از سیاست فرهنگی ایالات متحده در بازار جهانی فیلم: دولتهای ملی و قراردادهای تجارت آزاد1
نویسنده: دال یانگ جین2
مترجم: محمدرضا امین3
چکیده
این مقاله با تأکید بر بافتیابی بین صنعت فیلم و سیاستهای فرهنگی دولت و نیز قراردادهای تجارت آزاد،4 به بررسی تاریخی مجموعه روابط اجتماعی و تعامل قدرت بین ایالات متحده و دیگر کشورها(به ویژه دولتهای غیر غربی) و نیز بین منافع تجاری هالیوود و ایدئولوژِی سیاسی ـ انتقادی صنایع فیلم داخلی میپردازد. علاوه بر آن، این مقاله به تحلیل این مطلب میپردازد که آیا ایالات متحده، با حمایت و لابیگری هالیوود به ویژه با استفاده از قراردادهای تجارت آزاد در بستر جهانیسازی نئولیبرال، مانع استقلال و تنوع فرهنگی در دیگر کشورها شده است یا نه. این نوشتار مشخص میکند که ایالات متحده چگونه قدرت حکومتی خود را در بازار فرهنگی جهانی افزایش داده است. همچنین پیآمدهای قراردادهای تجارت آزاد در حوزه فرهنگ را در کشورهای مختلف تبیین میکند تا تأثیر فرهنگی این قراردادها بر بازارهای فرهنگی و بازارهای فیلم داخلی روشن شود. البته ایجاد ارتباط متقابل و تنگاتنگ بین قراردادهای تجارت آزاد و پیآمدهای زیانآور امضای چنین قراردادهایی برای صنایع فیلم داخلی کار سادهای نیست. از این رو، نوشتار ما رابطه علّی و کلیتر بین قراردادهای تجارت آزاد و پیآمدهای آن در صنایع فیلم داخلی را به بحث میگذارد.
کلیدواژگان
سیاست فرهنگی، صنایع فیلم، قراردادهای تجارت آزاد، جهانیسازی، هالیوود، دولتهای ملی، نئولیبرالیسم، یونسکو.
سلطه گوگل بر راهبردهای بازاریابی موتور جستوجو1
نویسنده: هلن سلین هال2
مترجم: مرتضی بارانی3
چکیده
شرکت گوگل با استفاده از محصولات و خدمات اینترنتی خود بر عرصه جستوجوهای اینترنتی سلطه یافته است. این سیطره این امکان را پدید آورده است که این شرکت با استفاده از شمار بسیار بالای کاربران فضای مناسبی برای تبلیغات در اختیار داشته باشد. اما اکنون با به وجود آمدن محصولات جدید در عرصه تلفن همراه، همانند اسمارتفونها (تلفنهای هوشمند)، جستوجوهای اینترنتی از صفحات رایانه و لپتاپ به تلفنهای همراه راه یافته است. شرکت گوگل برای حفظ سلطه خود در زمینه جستوجوهای اینترنتی با به کارگیری اقداماتی در تلاش است عرصه جستوجوهای اینترنتی از طریق تلفن همراه را نیز به خود اختصاص دهد. این انحصارطلبی باعث شده برخی از شرکتهای فنآوریهای پیشرفته در مورد حق رقابت آزاد و اقدامات ضدرقابتی گوگل شکایتی بر ضد این شرکت تنظیم کنند.
کلیدواژگان: گوگل، جستوجوی اینترنتی، موتورهای جستوجو، تلفن همراه.