حسن سبیلان اردستانی

کتاب " فساد در رسانه ها" که همزمان با بیستمین نمایشگاه مطبوعات و خبرگزاری ها منتشر شده است را می توان بازخوانی و رجعت به کارکردها و نش های اولیه و اصیل رسانه دانست. یعنی همان هدف های تاسیسی رسانه که در توصیه های اخلاق فردی و اجتماعی نیز وجود دارند؛ مانند درستی خبر همچون درستی عمل انسان. بنابراین اخلاق نامه ای حرفه ای است که اهالی رسانه را به اصول و هدف کار خود توجه می دهد. کتاب اثر چهار نویسنده با تخصص های علوم ارتباطات، حقوق، فلسفه و فلسفه اخلاق تا جامعه شناسی و روان شناسی است که با طرح جدیدترین مباحث حوزه اخلاق کاربردی به تبیین مستدل اصول و ضوابط حرفه ای برای همه رسانه ها از جمله رسانه های جدید پرداخته اند. از ویژگی های ممتاز کتاب، اتکا و استناد آن به انبوه موارد و رویدادهای واقعی است که برای روزنامه نگاران و دیگر آفرینشگران در رسانه های گوناگون از مکتوب تا شنیداری و دیداری، دامنه اخلاقی دارد. همه رویدادهای ذکر شده در کتاب واقعی و دارای زمینه بحث اخلاقی هستند. و جالب تر آنکه بیشتر این نمونه های عینی و واقعی مربوط به یک دهه اخیر و در کشورهای گوناگون است و بنابراین موضوع بحث برای خواننده پیگیر حوزه ارتباطات، ملموس می شود. کتاب حاوی جدیدترین و آخرین مباحث مربوط به حوزه اخلاق کاربردی و تبیین مستدل اصول و ضوابط حرفه ای برای رسانه هاست به طوری که شامل رسانه های جدید هم می شود. کتاب " فساد در رسانه ها" در ۹ بخش تدوین شده است. بخش اول با عنوان معرفی به موضوع لزومیت اخلاق در رسانه ها می پردازد و یک محیط اخلاقی پایدار را ترسیم می کند. بخش دوم کتاب اخلاقیات اطلاعات به مثابه راهنمای رسانه ها است که در آن اخلاق نامه حرفه ای معرفی شده و به بیان رسانه های جدید و مسائل اخلاقی جدید می پردازد. در این بخش همچنین به موضوع عدالت نگاه ویژه ای شده و آن را به عنوان راهنمای رسانه ها قلمداده کرده اند. بخش سوم کتاب کسب و کار رسانه و کسب و کار بازار را مورد تحلیل و بررسی قرار داده و هنجارهای موجود در فضای رسانه را مورد ارزیابی قرار می دهد. بخش چهارم نیز حرفه ای گرایی در رفتار و هویت را بیان می کند و برخس از اخلاقیاتی که روزنامه نگاران در عرصه کار رسانه ای خود باید به آن پایبند باشند را برمی شمارد. تعارض در نقش های رسانه سرفصل بخش پنجم این کتاب است که نقش های عام اولیه روزنامه نگاری، تبلیغات و روابط عمومی را معرفی می کند. بخش ششم فساد در رسانه ها را مورد ارزیابی قرار داده و بخش هفتم با عنوان دو جنبه دست کاری عکس؛ فسادهای موجود در رسانه های تصویری را تحلیل و بررسی می کند. در بخش هشتم خواننده کتاب با ترویج، تدوین و تنظیم ضوابط اخلاقی در رسانه ها آشنا می شود و بخش پایانی کتاب برتری اخلاقی و الگوهای نقش در رسسانه را تشریح می کند. نوید آن است که گرچه آسمان کشورهای در حال توسعه را هزاران ماهواره پخش مستقیم با محتوای بیگانه اما به زبان بومی پر کرده اند، قطعاً شواهد هر مورد از فساد دیر یا زود آشکار خواهد شد و در درازمدت لطمه اصلی را آنانی خواهند دید که شرف حرفه ای خود را به زیان حقوق انسان ها و سود کوتاه مدت خود وانهاده اند.